ТЖБ Қазақ тілі 5 сынып 3-тоқсан
3-тоқсандық жиынтық бағалау «Қазақ тілі» 5 сынып
Тоқсандық жиынтық бағалау оқу жоспарындағы тоқсан ішінде меңгеруге тиісті оқу мақсаттарына жету деңгейін тексереді. Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған «Қазақ тілі» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы.Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс. Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Тоқсандықжиынтықбағалаудыңнұсқасы3компоненттентұрады:біріншісі- тыңдалым, айтылым, екіншісі - оқылым, үшіншісі - жазылым және әдеби тіл нормаларын тексеруге арналған.
ТЖБ Қазақ тілі 5 сынып 3-тоқсан
«Қазақ тілі» пәнінен 3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары
Қиял әлемі.
Көлік және жол белгілері.
Адамның сырт келбеті мен мінезі. Морфология
Тыңдалым мен айтылым
Тапсырма
1.Мәтінді оқып шығып, негізгі ойды білдіретін кем дегенде 5 тірек сөзді анықтаңыз.
Анықтаған тірек сөздерді жұбыңызға оқып немесе айтып беріңіз.
2.Тірексөздернегізіндежұбыңыздыңмәтінмазмұнынажасағанболжамынмұқият
тыңдаңызжәнеақпараттыңтүпнұсқағақаншалықтыжақынболғандығытуралыкері
байланыс беріңіз.
[10]
1-мәтін
Қиял құдіреті
Қиял дегеніміз – өте ғажайып дүние. Алланың адамға беретін негізгі байлығының бірі
осықиялдайбілуқасиеті.Ғалымдардыңпікірінше,қиялдайбілуқасиетібасқажан-
жануарларға дарытылмаған.
Қазіргібізбастанкешіріпотырғанзаман–адамзаттыңқиялыменбүгінгіөмір
шындығы әбден астасқан заман. Кезінде ұшқыш кілемді арман еткен адам баласы қазір
дыбыс жылдамдығымен бірдей жүйтки алатын ұшақтарға мініп алып, Жердің бір шетінен
екінші шетіне санаулы сағаттарда жете алатындай мүмкіндікке ие болды.
Адамның қиял әлемі соншалықты кең болса, оның ойы да қыран құстай неғұрлым
алыстарға самғап ұша алады. Демек бүгінгідей бәсекелестік өріс алып отырған заманда, жаңа
туған жас нәрестенің бойына қиялдай білу қасиетін молынан дарытуға ұмтылу – әрбір ата-
ананың парызы.Оның ең басты шарттарының бірі – оған ертегі айту деп түсінеміз. Әрине
сәби қиялын дамытуда қазіргі мультфильмдердің де маңызы зор екендігі анық. Бірақ бұл
дайын өнім. Кейіпкерлерінің түр-келбетін, барлық заттарды бейнелі түрде көз алдыңа алып
келеді.Сондықтаноныңбалалардықызықтырушылықрөлізор.Бірақбәрібірертегіге
жетпейді.Себебіертегітыңдағансәбилерондағыкейіпкерлердіңбейнеліобраздарын
қиялдау арқылы өздері сомдауға мәжбүр болады. Демек сәби үшін мультфильмге қарағанда
ертегініңпайдасымолырақ.Бұлсәбиқиялынкеңейтуменқатаройлануға,ми
жасушаларыныңбарыншажұмысістеуінеәсеретеді.Басқалайайтқанда,дүниедегіең
кереметтің бәрі қиял туындысы болып табылады.
2-мәтін
Адамның жан дүниесі және сыртқы келбеті
Бұлөмірдеадамдардыңжандүниесінтанып-білудің,әрқайсысыныңсана-сезімімен
санаса келіп, олардың жеке-дара өзгешеліктерін түсіне білудің маңызы айрықша. Ол әрине,
өзара қарым-қатынас жасау, сыйласу барысында анықталатын қасиеттер. Тек есте болатын
бір жағдай, жеке адамның әртүрлі ерекшеліктерінің дамып, қалыптасуы оның өзі өмір сүріп
отырған ортасына, ондағы қоғамдық қатынастарға (экономикалық, саяси) тәуелді. Өмірдің
бірорындатұрмайтыныбелгілі.Адамныңайналасындағыжағдайларүнеміөзгеріп
отыратындықтан, оның әртүрлі психикалық өзгешеліктері де біртіндеп өзгеріске түседі.
Соған қарамастан, адам тану бойынша зерттеу жүргізушілер адамның сыртқы кескін-келбеті,
жүріс-тұрысы, сөйлесу, сәлемдесу әдебі, ұйықтау, отыру мәнері арқылы-ақ оның қандай
мінезді,ақыл-парасатының,еріккүшінің,белсенділігініңқаншалықтыекенінаңғаруға
болады деп есептейді.
Қиял әлемі.
Көлік және жол белгілері.
Адамның сырт келбеті мен мінезі. Морфология
Тыңдалым мен айтылым
Тапсырма
1.Мәтінді оқып шығып, негізгі ойды білдіретін кем дегенде 5 тірек сөзді анықтаңыз.
Анықтаған тірек сөздерді жұбыңызға оқып немесе айтып беріңіз.
2.Тірексөздернегізіндежұбыңыздыңмәтінмазмұнынажасағанболжамынмұқият
тыңдаңызжәнеақпараттыңтүпнұсқағақаншалықтыжақынболғандығытуралыкері
байланыс беріңіз.
[10]
1-мәтін
Қиял құдіреті
Қиял дегеніміз – өте ғажайып дүние. Алланың адамға беретін негізгі байлығының бірі
осықиялдайбілуқасиеті.Ғалымдардыңпікірінше,қиялдайбілуқасиетібасқажан-
жануарларға дарытылмаған.
Қазіргібізбастанкешіріпотырғанзаман–адамзаттыңқиялыменбүгінгіөмір
шындығы әбден астасқан заман. Кезінде ұшқыш кілемді арман еткен адам баласы қазір
дыбыс жылдамдығымен бірдей жүйтки алатын ұшақтарға мініп алып, Жердің бір шетінен
екінші шетіне санаулы сағаттарда жете алатындай мүмкіндікке ие болды.
Адамның қиял әлемі соншалықты кең болса, оның ойы да қыран құстай неғұрлым
алыстарға самғап ұша алады. Демек бүгінгідей бәсекелестік өріс алып отырған заманда, жаңа
туған жас нәрестенің бойына қиялдай білу қасиетін молынан дарытуға ұмтылу – әрбір ата-
ананың парызы.Оның ең басты шарттарының бірі – оған ертегі айту деп түсінеміз. Әрине
сәби қиялын дамытуда қазіргі мультфильмдердің де маңызы зор екендігі анық. Бірақ бұл
дайын өнім. Кейіпкерлерінің түр-келбетін, барлық заттарды бейнелі түрде көз алдыңа алып
келеді.Сондықтаноныңбалалардықызықтырушылықрөлізор.Бірақбәрібірертегіге
жетпейді.Себебіертегітыңдағансәбилерондағыкейіпкерлердіңбейнеліобраздарын
қиялдау арқылы өздері сомдауға мәжбүр болады. Демек сәби үшін мультфильмге қарағанда
ертегініңпайдасымолырақ.Бұлсәбиқиялынкеңейтуменқатаройлануға,ми
жасушаларыныңбарыншажұмысістеуінеәсеретеді.Басқалайайтқанда,дүниедегіең
кереметтің бәрі қиял туындысы болып табылады.
2-мәтін
Адамның жан дүниесі және сыртқы келбеті
Бұлөмірдеадамдардыңжандүниесінтанып-білудің,әрқайсысыныңсана-сезімімен
санаса келіп, олардың жеке-дара өзгешеліктерін түсіне білудің маңызы айрықша. Ол әрине,
өзара қарым-қатынас жасау, сыйласу барысында анықталатын қасиеттер. Тек есте болатын
бір жағдай, жеке адамның әртүрлі ерекшеліктерінің дамып, қалыптасуы оның өзі өмір сүріп
отырған ортасына, ондағы қоғамдық қатынастарға (экономикалық, саяси) тәуелді. Өмірдің
бірорындатұрмайтыныбелгілі.Адамныңайналасындағыжағдайларүнеміөзгеріп
отыратындықтан, оның әртүрлі психикалық өзгешеліктері де біртіндеп өзгеріске түседі.
Соған қарамастан, адам тану бойынша зерттеу жүргізушілер адамның сыртқы кескін-келбеті,
жүріс-тұрысы, сөйлесу, сәлемдесу әдебі, ұйықтау, отыру мәнері арқылы-ақ оның қандай
мінезді,ақыл-парасатының,еріккүшінің,белсенділігініңқаншалықтыекенінаңғаруға
болады деп есептейді.