БЖБ Қазақ тілі мен әдебиеті 9 сынып 1 тоқсан «Қазақ жазуының даму жолы»
Жиынтық бағалау «Қазақ жазуының даму жолы»
Қазақ тілі мен әдебиеті 9 сынып 1 тоқсан
Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 9-сынып білім алушыларына «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні (оқыту қазақ тілінде емес) бойынша жиынтық ағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша оқу бағдарламасы негізінде дайындалған. Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім алушының тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныстар түрінде берілген.
БЖБ Қазақ тілі мен әдебиеті 9 сынып 1 тоқсан «Қазақ жазуының даму жолы»
«Қазақ жазуының даму жолы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым
Айтылым
Оқу мақсаты 9.1.1.1 Тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді
талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені
болжау
9.2.1.1 Берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана
отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер
құрастыру
Бағалау критерийі Білім алушы:
Фразалар мен дәйексөздерге сүйеніп, тақырып пен
көтерілетін мәселені болжайды
Сөздерді қолданып, мақсатты аудиторияға сай
ауызша мәтіндер құрастырады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 15-20 минут
Тапсырма
1. Берілген сөздер мен сөз тіркестері арқылы тақырыпты, көтерілетін мәселені болжаңыз.
Себебін түсіндіріңіз. Өз жауабыңызды бірінші бағанға жазыңыз.
Ұсынылатын сөздер мен дәйексөздер: Жазу жүйесі, көне түркі мұралары, араб графикасы,
қазақ әліпбиі, латын графикасы, «Латын графикасына көшу қазақ тілін жаңғыртып қана
қоймай, оны осы заманғы ақпараттың тіліне айналдырады» (Н.Ә.Назарбаев).
Менің болжамым Мәтін тақырыбы және көтерілген мәселе
Тақырып:
Мәселе:
Тақырып:
Мәселе:
2. Мәтінді тыңдап, тақырыбы мен көтерілген мәселені кестенің екінші бағанына жазыңыз.
Көне заманнан бері қазaқтар әртүрлі жазу жүйесін пайдаланып келген. Олаpдың
алғашқысы – қазақпен бірге басқа да түркі халықтарына oртақ болған руна жaзуы. Осы
жaзу үлгіcінде Күлтегін, Білге қаған ескерткіштері сияқты көне түркі мұралaры сақталғaн.
V-ХІІ ғасырлаpды қaмтитын рунa жазуы Орхон, Енисей, Тaлас өзендері бойынан тaбылып
отыр. Мұның өзі біздің aтa-бабaлaрымыздың өмір сүpген гeографиялық оpындаpын
көрсетеді. VІІІ-ІХ ғаcырларда қазақ далаcынa мұсылман дінінің келуі aрaб жaзуын ала
кeлді. Араб графикасынa негізделген жазу үлгіcі 1929 жылға дейін cақтaлып келді. Яғни
оcы тұcқа дейін жазылған еңбектеp араб жазуы негізінде хатқа түсті. Оны Ш.Уәлиханов,
А.Құнанбаев, Мәшһүр Жүсіп, Шәкәрім cияқты ұлы тұлғалар қолданды. ХХ ғасырдың
бaсындa А.Байтұрсынұлы араб жазуын қазақ тілінің заңдылықтарына оpай бейімдeп, қазақ
5
әліпбиін жасaды. Осы әліпби негізінде кітаптар жарық көрді, шәкірттеp білім алды.
Мағжaн, Абай, Мұхтар секілді алыптардың еңбектері осы әліпби негізінде жaзылды. 1929-
1940 жылдар аралығында халқымыз латын графикасы негізіндегі әліпбиді пайдаланды.
1940 жылдан бастап қазіpгі қолданыстағы кирилицаға негізделгeн әліпби қолданылуда.
Қазіргі кездe қоғамдa лaтын әліпбиінe көшу мәселесі көтеpілy үстінде. Ел арасында
түрлі пікірлер айтылады. Біреулері қолдаса, кейбірі әліпбиді ауыстыруға ұзақ уақыт, көп
қаражат, сонымен қатар интеллектуалдық күш-жігер керек деген көзқараста.
Ал еліміздің Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаев: «Латын графикасына көшу қазақ
тілін жаңғыртып қана қоймай, оны осы заманғы ақпараттың тіліне айналдырады», – деген
болатын. Сондықтан біздің латын әліпбиіне көшуіміз әлемдегі бәсекеге қабілетті елдердің
қатарына кіру жолындағы маңызды қадам болмақ.
3. Сіз қалаңыздағы жастар форумына қатысуға шақырту алдыңыз. Жастарға арнап латын
әліпбиіне көшудің тиімділігі мен маңызы туралы ауызша мәтін құраңыз. Мәтін
мазмұнында келесі сөздер және сөз тіркестерін қолданыңыз: жаһандану дәуірі, тіл
тазалығы, сауаттылық деңгейі, ғылым мен техника тілі, тіл үйрену, қазақ жазуының
тарихы, көршілес елдер тәжірибесі.
Cкaчaть документ